اخلاق ناصری/خوارزمی

"اخلاق ناصری" به قلم "خواجه نصیرالدین طوسی" کتابی فارسی در باب اخلاق فلسفی است که در سه بخش اخلاق، اقتصاد داخلی و سیاست تنظیم شده است. "خواجه نصیرالدین طوسی" فیلسوف، ریاضی‌دان و متکلم ایرانی بود که در خانواده‌ای شیعه در طوس متولد شد. وی از مذهب اسماعیلی و متعاقبا شیعه دوازده امامی بود. "خواجه نصیرالدین طوسی" حدود صد و پنجاه اثر به زبان‌های فارسی و عربی دارد که "اخلاق ناصری" یکی از برجسته‌ترین آنهاست. این اثر از سه بخش تشکیل شده که بخش نخست، تفسیر فارسی "تهذیب الاخلاق" از ابن مسکویه، بخش دوم درباره اقتصاد خانگی و اداره امور خانه و شامل حقوق متقابل اصلی در درون خانواده به عنوان اساسی ترین واحدهای جوامع است و بخش سوم درباره اندیشه‌های سیاسی "خواجه نصیرالدین طوسی" است. در این بخش تأثیر اندیشه‌های سیاسی افلاطونی، نوافلاطونی و ارسطویی مشاهده می‌شود، اما وی به اندیشه‌های حاکمان پیش از اسلام ایران به‌ویژه هخامنشیان و ساسانیان نیز اشاره می‌کند.

"اخلاق ناصری" خلاصه اخلاقی است که اگر نگوییم در تمام قلمروی اسلام قرون وسطی، لااقل در ایران قرون وسطی شناخته شده ترین اثری است که به رشته‌ی تحریر درآمده است. این اثر زمانی نوشته شد که "خواجه نصیرالدین طوسی" یک محقق، دانشمند، مبلغ سیاسی-مذهبی مشهور بود. اهمیت ویژه‌ی "اخلاق ناصری" در آن است که توسط شخصیتی برجسته در برهه‌ای از تاریخ نوشته شده است که خود او به شکل‌دهی مباحث اشاره شده در کتاب کمک شایانی کرد. "خواجه نصیرالدین طوسی" در این اثر در درجه اول به معیارهای رفتار انسان، نخست از نظر مکان و اولویت اختصاص داده شده در سطح فردی، دوم در سطح اقتصادی و سوم در سطح سیاسی می پردازد.