کنترل دوپامین چطور دچار اعتیاد به هر چیزی نشویم/یوشیتا

«ناگهان متوجه شدم که یک سال است که هروئین مصرف می‌کنم، با خودم فکر کردم اگر اکنون آن را ترک نکنم ممکن است تا آخر عمر به آن معتاد بمانم.»

تأمل درخصوص کل مسیر زندگی‌ و نه صرفاً حال، به این جوان اجازه داد تا برآورد دقیق‌تری از رفتارهای روزمره‌ی خود داشته باشد. همین امر درمورد دلیلا نیز صادق بود، او تنها پس از آنکه تصور ‌کرد امکان دارد تا ده سال دیگر همچنان مخدر مصرف کند به‌مدت چهار هفته از مصرف حشیش خودداری کرد.

در اکوسیستم غنی از دوپامین امروزی، همه‌ی ما آماده‌ی لذت‌های فوری شده‌ایم. می‌خواهیم چیزی بخریم و روز بعد دم در خانه‌یمان آن را ببینیم. می‌خواهیم چیزی را بدانیم و لحظه‌ای بعد پاسخ روی صفحه‌نمایش ما ظاهر می‌شود. آیا ما مهارت حل معما را از دست داده‌ایم یا توان این را که در حین جست‌وجوی پاسخ ناامید شویم، یا این امر را که باید منتظر چیزهایی که می‌خواهیم بمانیم؟

عصب‌شناس ساموئل مک کلور و همکارانش بررسی کردند که چه بخش‌هایی از مغز در برگزیدن پاداش فوری در مقابل پاداش با تأخیر نقش دارند. آن‌ها دریافتند که وقتی شرکت‌کنندگان پاداش‌های فوری را انتخاب می‌کنند، بخش‌های مربوط به احساسات و پاداش‌پردازی مغز روشن می‌شود. وقتی شرکت‌کنندگان گرفتن پاداش خود را به تعویق می‌اندازند، قشر جلوی مغز، همان بخشی از مغز که در برنامه‌ریزی و تفکر انتزاعی نقش دارد فعال می‌شود.

مفهوم این امر این است که همه‌ی ما در برابر تحلیل‌رفتن قشر پیشانی مغز آسیب‌پذیر هستیم، زیرا مسیر پاداش ما به محرک غالب زندگی‌مان تبدیل شده است. مصرف کالاهای با دوپامین بالا تنها متغیری نیست که بر تنزل ارزش در تأخیر تأثیر می‌گذارد.

برای مثال کسانی‌که در محیط‌های فقیر از منابع بزرگ می‌شوند و با نشانه‌های مرگ‌و میر آشنا هستند، در مقایسه با افراد مشابهی که در محیط‌های غنی از منابع رشد می‌کنند، بیشتر به پاداش‌های فوری نسبت به پاداش‌های تأخیری اهمیت می‌دهند. پاداش‌های آینده برای برزیلی‌های جوانی که در حلبی‌آبادها (زاغه‌ها) زندگی می‌کنند، بیشتر از دانشجویان همسن‌و‌سالشان تنزل ارزش پیدا می‌کند.

حال آیا جای تعجب است که فقر یک عامل خطر برای اعتیاد باشد، به‌ویژه در دنیای دسترسی آسان به دوپامین ارزان؟