قیام اذربایجان در انقلاب مشروطیت ایران / ارس

اگرچه تألیفات مرحوم کسروی، قسمت اعظم حقایق را روشن کرده و آن مرحوم نسبت به تاریخ انقلاب مشروطیت، یکی از موثرترین خدمات فرهنگی را انجام داده است، هم‌چنین، آقای دکتر مهدی ملک‌زاده با انتشار تألیفات خود، اطلاعات ذی‌قیمت و سودمندی در دسترس جامعه گذاشته؛ ولی آثار قلمی کسانی که خود شخصا در انقلاب حضور داشته و ما وقع را همان‌طوری که مشاهده کرده‌اند، مجسم نمایند تأثیر فراوانی خواهد داشت.

نگارنده، سعی زیاد برده‌ام که این کار را انجام دهم، وقایع و صحنه‌ها را همان طوری که بوده، به قلم آورده‌ام ولی به کاربردن عبارات و جملات نغز که خود بر شیرینی داستان‌ها می‌افزاید، وظیفه‌ی تاریخ‌نویسی است که از مجموع انتشارات و کتاب‌ها، تاریخ مشروطیت را بنویسد.

انقلاب مشروطیت ایران، آتشی بود که از خصایل آزادگی و تمدن نژادی ملت ایران سرچشمه گرفته و با مغلوب کردن اصول خودکامگی و وحشیگری ضحاک‌صفتان، بار دیگر اصالت نژادی و عظمت روحی خود را آشکار ساخته است.

انقلاب پرثمر مشروطیت، بار دیگر خواب غفلت چندین صد ساله را از چشمان ملت اصیل و بزرگ‌منش ایران برگرفت و توجه عالمیان را به خود جلب نمود.